Fåmansföretag – szwedzkie spółki z małą liczbą właścicieli

Małe i średnie spółki z maksymalnie kilkoma właścicielami (a więc często spółki rodzinne) nazywają się w Szwecji fåmansföretag. Na polski można to pewnie przetłumaczyć też jako mały i średni biznes.
Fåmansföretag to aktiebolag, ekonomiska föreningar ale takze fåmanshandelsbolag, dla których również istnieją odpowiednie zapisy prawne.

 Ten sektor przedsiębiorstw jest przedmiotem zainteresowania i szczególnych regulacji podatkowych ze względu na  3 obszary:
– podzial dochodu w rodzinie (jak wspomniałam to często spółki rodzinne)
– podzial dochodu pomiędzy dochody kapitałowe oraz dochody z pracy najemnej
– transakcje pomiędzy firma i jej właścicielami w relacji do wartości rynkowej.

W przypadku zagadnień związanych z podziałem dochodu w ramach rodziny chodzi o zapobieganie temu aby właściciele tych firm obchodzili przepisy związane z progresywnym opodatkowaniem.

Właściciele małych i średnich firm mogą dysponować dochodami spółki w dwojaki sposób: częściowo przez wypłatę dywidendy (aktieutdelning) lub zysk z kapitału (kapitalvinst) a częściowo przez pensje.

Opodatkowanie tych źródeł dochodu właściciela jest różne – dywidendy/zyski kapitałowe opodatkowane są niżej niż pensja, gdzie podatek krańcowy (marginalskatt) może sięgać nawet 55%

Po to aby właściciele spółek pracujący w swoich firmach nie zaniżali swojego podatku poprzez wypłatę zysków w postaci dywidendy stworzony został szczególny system regulacji nazwany regułami 3:12 (3:12 reglerna – nazwa odnosi się do wcześniejszego miejsca zapisu w przepisach prawa).

Celem tego systemu jest aby jedynie zwykły zwrot z kapitału opodatkować jako dochód kapitałowy (inkomstlaget kapital), podczas gdy dochody, które związane są z pracą  właścicieli (i ich najbliższych) we własnej spółce opodatkować jako dochody z pracy (inkomstlaget tjänst).

Trudno jest wyznaczyć jednoznacznie taką granicę, dlatego stworzono szablony do tych obliczeń. Zamiarem ustawodawcy jest zapobieganie przetasowaniu dochodu tak, żeby dochody z pracy nie były ujmowane i opodatkowane jako kapitał.

To z tego powodu część dochodu klasyfikowana jako dywidenda ujmowana jest jako dochód z pracy i przenoszona do opodatkowania na tych zasadach (a więc wyższy podatek niż podatek od zysków kapitałowych).

Spółka i jej właściciel to dwa oddzielne podmioty prawne. Aktiebolag jest oprócz tego również podatnikiem (skattesubjekt). Dlatego możliwe jest, aby osoba fizyczna zawarła umowę ze spółka (aktiebolag), której jest właścicielem. To z kolei umożliwia sytuacje, w których właściciel firmy może przejąć zyski poprzez transakcje, które odchylają się od ceny rynkowej poprzez:
– sprzedaż do firmy za cenę wyższą niż rynkowa wartość sprzedawanej rzeczy,
– zakup od firmy za cenę niższą od wartości rynkowej.

Sytuacje, w której właściciel firmy jednocześnie w niej zatrudniony w ten sposób przejmuje wartość ze spółki nazywa się po szwedzku „förtäckt lön”. Jeśli zaś właściciel firmy nie jest w niej zatrudniony takie przejęcie wartości określa się mianem „förtäckt utdelning”.

Ten artykuł pisałam 20 października 2021 i zawiera on dane aktualne na ten dzień. Są to moje przemyślenia, wnioski a nie porady prawne, księgowe czy doradztwo podatkowe.